Siglir tar il cuntegn

Header

Purtret da Rokia Traoré.
Legenda: Rokia Traoré durant in concert. Keystone
cuntegn

Hits e semperverds africans Hits africans - sisavl'emna

27.07 fin ils 02.08.2015

  • audio
    Tadlar Hits africans dals 27.07.2015
    ord RTR Audio dals 27.07.2015.
    laschar ir. Durada: 5 minutas 1 Secunda.

    27.07.2015 Rokia Traoré - Tchiwara - Mali

    Rokia Traoré è naschida ils 24 da schaner 1974 a Mali. Ella vala sco ina da las pli brigliantas scuvertas africanas dals onns 90. Ses bab era diplomat e pervia da quai è ella viagiada en sia uffanza en l’Algeria, Saudi-Arabia, Frantscha e Belgia ed ha uschia lascha inspirar da divers stils da musica. Ses geniturs han però vulì impedir ch’ella daventia musicista. Tuttina ha ella prendì uras da chant durant ses temp en il gimnasi a Bamako. La scuntrada 1997 cun il maister Ali Farka Touré ha lura avert las portas ad ella ed in onn pli tard è cumparì ses emprim album. Il sequent album «Wanita» è vegnì tschernì da la New York Times sco album da l’onn. Er auters premis ha Rokia retschet, tranter auter il World Music Award dalla BBC. Chantond en sia lingua materna bambara, tematisescha Roika Traoré surtut problems socials, sco la situaziun da la dunna en l’Africa moderna u la miseria d’uffants sutprivilegiads.

  • audio
    Tadlar il Hit African dals 28.07.2015
    ord RTR Audio dals 28.07.2015.
    laschar ir. Durada: 7 minutas 17 Secundas.

    28.07.2015 - Hugh Masekela – Chileshe - Africa dal Sid

    Naschì ils 4 d’avrigl 1939 a Witbank en il Sidafrica, vala trumbettist Hugh Masekela sco in impurtant musicist da Jazz e pionier da la musica mundiala. Sia carriera cumenza gia ils onns 50, nua che Masekela vegn promovì da l’activist anti-apartheid e bandleader Trevor Huddleston. Pervia da ses grond talent survegn Hugh l’onn 1956 ina trumbetta da Louis Armstrong. El daventa part da l’ensemble dal renumà musical King Kong, sper Dollar Brand/Abdullah Ibrahim e sia futura dunna Miriam Makeba (64-66), e funda ensemen cun Dollar Brand ed in pèr auters l’emprima gruppa da modern jazz sidafricana Jazz Epistles. 1961 exiliescha Hugh a Londra e pli tard en ils Stadis Unids, nua ch’el daventa part da la giuvna scena da pop. 1968 ha el in hit mundial cun la melodia Grazing In The Grass. En ils proxims onns viva Masakela in pau en exil per l’Africa enturn, producescha al Broadway il musical «Sarafina», lavura ina giada cun Paul Simon, ina giada cun Fela Kuti. En il Sidafrica nativ turna el però pir suenter l’aboliziun da l’apartheid – purtond a Nelson Mandela ses agen imni da la deliberaziun «Bring Him Back Home».

  • audio
    Tadlar il Hit African dals 29.07.2015
    ord RTR Audio dals 29.07.2015.
    laschar ir. Durada: 4 minutas 56 Secundas.

    29.07.2015 – Mahotella Queens – Kumnyama endlini – Africa dal Sid

    Mahotella Queens è ina gruppa vocalica e sautanta dal Sidafrica che exista si e giu dapi 50 onns, ch'ha savens midà furmaziun, includend magari dunnas ed umens, e che vala sco ina da las represchentantas principalas dal Mbaqanga, quel stil vocalic da là giu, che cumbinescha tradiziuns dals Zulu, da chants à la Mbube, cun las varts modernas da jazz, soul e folk (Mbaqanga è ensasez il num dad ina buglia da mais). Sporadic èn las Mahotella Queens er cumparidas sco accumpagnadras dal «gnugnider» (Simon) Mahlathini, ina spezia da prototip rappunz (Mahlathini & The Mahotella Queens). Oz zappa la gruppa per il solit si sco trio (Hilda Tloubatla, Nobesuthu Mbadu, Mildred Mangxola) e concertescha anc adina per il mund enturn. P. ex avant in pèr onns a las Afro-Pfingsten a Winterthur.

  • audio
    Hit african dals 30.07.2015
    ord RTR Audio dals 30.07.2015.
    laschar ir. Durada: 4 minutas 22 Secundas.

    30.07.2015 – Magic System – 1er gaou – Cote d’ivoire

    Magic System è ina gruppa dalla costa d’ivur fundada 1996, ina gruppa ch’aveva – silmain en sias entschattas – in pau la parita dad ina boy-group africana. Al cumenzament steva però in truppa che cumpigliava ina tschuncantina da giuvens, che sa numnavan tuts «magichers» e che faschevan part dal moviment «zouglou», in moviment cultural da Abidjan che tschertgava dad exprimer problems socials en furma da chant e saut. Or da la gronda massa s’èn cun il temp sa cristallisadas gruppas pli pitschnas, tranter quellas apuntà il Magic System, cun il capo-chantant A’salfo a la testa (ils auters trais: Manadja, Tino, Goudé). Suenter cumparsas a festas privatas e localas è il 1997 suandà l’emprim album dal quartet – in falliment. Il segund cun il titel «Premier Gaou» daventa però in success en lur pajais, e la gruppa emprova da publitgar il disc en Frantscha. I gartegia ad els pir il 2002 da gudagnar il public franzos, cun in remix dal «1er Gaou« (fatg da Bob Sinclair). Il success sequent variescha, ma la gruppa exista anc adina.

  • audio
    Tadlar il Hit african dals 31.07.2015
    ord RTR Audio dals 31.07.2015.
    laschar ir. Durada: 4 minutas 58 Secundas.

    31.07.2015 – Oumou Sangaré – Maladon – Mali

    Oumou Sangaré è quasi la «grande dame» da la chanzun maliensa. Naschida ils 25 da favrer 1968 a la chapitala Bamako, vegn ella magari er numnada »la lodola dal Wassulu» - Wassulu è la regiun oriunda sia. Gia cun 16 onns è ella ida sin turnea cun la gruppa da percussiun Djoliba. Ses emprim album «Mussulu» (Dunnas) ha gì success en l’entir’Africa, vendend da quai da 200’000 exemplars. Tras intermediaziun dal maister Ali Farka Touré ha ella survegnì in contract cun il label englais World Circuit. Cumparsas en festivals da tut il mund han suandà, e collavuraziuns prominentas, p.ex. cun Herbie Hancock sin ses famus album «The Imagine Project». Oumou Sangaré scriva sezza sias chanzuns, per il solit cun temas che resguardan problems socials, sco maridaglia sfurzada, maridaglia d’uffants, poligamia euv. E perquai è ella er gia vegnida tschernida sco ambassadura en diversas instituziuns caritativas. Dasperas maina la chantanta er anc ina vita d’affars, construind e gestiunond p.ex. hotels a Bamako - ma adina cun in egl sin la promoziun ed il sustegn da las dunnas.

  • audio
    Tadlar Hits africans dals 01.08.2015
    ord Semperverds dals 01.08.2015.
    laschar ir. Durada: 4 minutas 38 Secundas.

    01.08.2015 – Alemayehu Eshete – Telantena zaré – Etiopia

    En nossa seria musicala cun semperverds da l’Africa avain nus udì enfin uss blera musica da l’Africa dal sid, da Mali e Senegal en l’Africa dal vest. Quella musica è er enconuschenta tar nus, er pervi da concerts ed eveniments sco «Afropfingsten» a Winterthur. I dat però er pajais che mancan in pau en la carta da geografia musicala, per exempel l’Etiopia en l’Africa dal ost. In dals musicists prominents da là è Alemayehu Eshete, in artist che represchenta l’uschenumnà Ethio-jazz. Dapi ils onns 60 è el activ, però durant il temp da la dictatura communista ha er el banduna il pajais ed ha vivì en l’exteriur. El è lura vegnì enconuschent en blers pajais grazia a la cumpilaziun «Ethiopiques» che preschenta musica da ses pajais. Da quel disc vegn er ses toc: Telantena Zaré.

  • audio
    Tadlar Hits africans dals 02.08.2015
    ord Semperverds dals 02.08.2015.
    laschar ir. Durada: 5 minutas 23 Secundas.

    02.08.2015 – Alpha Blondy – Lalogo – Costa d’Ivur

    Naschì l’emprim da schaner 1953 a Dimbokro, Costa d’Ivur, sut il num Seydou Koné. Creschì si sco figl mez muslim, mez cristian, en relaziuns privilegiadas, ha el lura passentà intgins onns a scola en ils Stadis Unids per perfecziunar ses englais, entupond là vi il moviment dals rastas. Cun sia band Solar Systems vala Alpha Blondy oz sco in dals pli renumads artists da reggae en l’Africa dal Vest, considerà sco il «Bob Marley da l’Africa», cun gronda resonanza er en il rest dal mund. Ses messadi giascha en la tradiziun giamaicana: el n’ha betg mo chantà cunter l’Apartheid, mabain er per la pasch en l’Israel. Perquai chanta el sper englais, franzos e dioula – sia lingua nativa – magari er anc en ebraic. In da ses emprims albums ha Alpha Blondy registrà cun ils originals Wailers a Giamaica. Pli tard ha el modifitgà ses sun, integrond er artgs classics en sia gruppa. Il 2002 ha el gudagnà in Grammy american per ses album «Merci», n’ha però betg pudì assister a la funcziun a New York, pervia da las inquietezzas en sia patria. Essend sensibel en sia constituziun psichica ha Blondy gia stuì sa suttametter pliras giadas a curas psichiatricas.

Artitgels legids il pli savens