Siglir tar il cuntegn

Header

Purtret da Brenda Fassie.
Legenda: Brenda Fassie. REUTERS
cuntegn

Hits e semperverds africans Hits africans - set'avla emna

03.08. fin ils 09.08.2015

  • audio
    Hits e semperverds africans dals 03.08.2015
    ord RTR Audio dals 03.08.2015.
    laschar ir. Durada: 4 minutas 28 Secundas.

    03.08.2015 Brenda Fassie - Ama-gents - Africa dal Sid

    Brenda Nokuloza Fassie era ses entir num, enconuschenta dentant sco Brenda Fassie. Ses fans numnava ella magari MaBrrr, per circumscriver l‘enorma energia che quella dunna aveva sin palc e sin tribuna. Ella vegniva magari er anc apostrofada sco la «Queen Of African Pop» u sco la «Madonna of the Townships», la Madonna dal Africa dal Sid. Atgnamain avess la Brenda Fassie gì tut las premissas da daventar la Miriam Makeba da la nova generaziun sch‘ella fiss betg morta ils 9 da matg 2004 cun be 39 onns. Ina mort causada surtut dad ina vita iper-exagerada. Naschida ils 3 da november 1964 en la citad dal cap, e battegiada tenor la chantadura Brenda Lee, aveva ella cumenzà gia da matta da gudagnar daners cun chantar per turists. Cun 16 onns è ella ida a star a Johannesburg. Ella vuleva far carriera e ha perquai chantà en diversas bands. Cun la gruppa Brenda and The Big Dudes ha ella cuntanschì emprims grond success, quai er pervia ch'ella ha prendì gia lur ferm posiziun cunter l‘apartheid e cunter la vita miserabla da las townships. Il medem mument ha dentant cumenzà tar Brenda Fassie ina dependenza tragica da cocain. I vegn raquintà da var 30 diversas emprovas da reabilitaziun en diversas clinicas. Palais è er stà l’accident da la mort da surdosa dad ina amanta lesbica en in hotel l’onn 1995. Nov onns pli tard ha quai lura tutgà Brenda sezza. Brenda Fassie ch’aveva dentant instradà in’atgna carriera sco solista. L’avrigl 2004 è ella crudada en in coma, para pervia d’ina attatga dad asma, ma las analisas medicalas suenter sia mort han cleramain mussà ina surdosa da cocain. A Johannesburg regorda oz ina sculptura da bronz a la chantadura furibunda.

  • audio
    Hits e semperverds africans dals 04.08.2015
    ord RTR Audio dals 04.08.2015.
    laschar ir. Durada: 5 minutas.

    04.08.2015 Amadou & Mariam - La réalite - Mali

    In duo musical da Bamako, constituì dal pèrin Mariam Doumbia (1958) e Amadou Bagayoko (1954). Omaduas èn tschorvs dapi l’uffanza. Amadou ha in passà sco ghitarrists en la band Ambassadeurs du Motel de Bamako. Sias registraziuns temprivas ha il duo anc tegnì en arranschaments fitg simpels, ma en ils onns 90 han els cuntanschì in tun che maschaida tradiziuns dal Mali cun ghitarras da rock, gias sirianas, trumbettas cubanas e neys egipzianas. Renumada è lur collavuraziun cun il mundialist Manu Chao sin l’album «Dimanche a Bamako» dal 2004. Dus onns pli tard han els registrà cun Herbert Grönemeyer la chanzun uffiziala per la cuppa mundiala da ballape en Germania, «Zeit, dass sich was dreht». Dapi là han Amadou e Mariam bleras cumparsas prominentas a dretg e sanester (p.ex. al Festival da Coachella en California) e numerusas collavuraziuns cun corifeas (Damon Albarn, Keziah Jones, Santigold, TV On The Radio).

  • audio
    Tadlar il Hit african dals 05.08.2015
    ord RTR Audio dals 05.08.2015.
    laschar ir. Durada: 5 minutas 22 Secundas.

    05.08.2015 Faudel – Si tu le veux – Frantscha/Algeria

    Faudel (Belloua), naschì ils 6 da zercladur 1978 a Mantes-la-Jolie en Frantscha ed instruì da sia tatta algeriana en ils misteris dal raï, è vegnì scuvert gia da teenager sco in valurus interpret da reprisas da Khaled e Cheb Mami. Sequentamain è el vegnì lantschà gia baud sco in da la nova generaziun, numnà il «petit prince du raï». Gia ses primalbum «Baida» dal 1997 ha fatg furora. In onn pli tard è Faudel cumparì en ina show da trais ensemen cun Khaled e Rachid Taha en il stadion Bercy a Paris, in event ch’ha generà il famus album live «1, 2, 3 soleils». Il 1999 sa lantscha il giuven sco actur da film, giugond tranter auter pèr a pèr cun la Audrey Tautou. Musicalmain sa profilescha Faudel cun reprisas famusas sco «Comme d’habitude» ubain «Ne me quitte pas». Il 2007 sustegna il chantant la candidatura dal futur president Sarkozy. Tschintg onns pli tard survegn el il dretg burgais marocan. Puncto nov album è Faudel quiet dapi 2010.

  • audio
    Hits africans dals 06.08.2015
    ord RTR Audio dals 06.08.2015.
    laschar ir. Durada: 5 minutas 34 Secundas.

    06.08.2015 Cheb Mami – Viens habibi – Algeria

    Cheb Mami (Mohamed Kelifati), naschì ils 11 da fanadur 1966 a Saïda en Algeria, è – sper Khaled – il segund grond chantadur da raï algerin. 1982 è el vegnì scuvert en la televisiun da ses pajais, grazia a sia vusch zunt fina e gizza. El publitgescha da quai da diesch cassettas en ediziuns da plirs tschient millis exemplars. Il 1985 emigrescha Mami a Paris, profitond là da la gronda fevra da raï, cumparend pèr a pèr cun Khaled ed auters al grond festival da raï a Bobigny. Ses segund album «Let Me Raï» registrescha Mami a New York, e bain spert cumenza el er anc ina carriera dad actur. Fitg famus daventa ses duet cun Sting en la chanzun «Desert Rose» dal 1999. Tschintg onns pli tard lascha Cheb Mami suandar in entir album cun duets, cumpigliond figuras sco Ziggy Marley, Zucchero, Susheela Raman ed Enrico Macias. L’onn 2005 vegn la staila però cumpromessa dad in enorm scandal, chaschunà dad ina paternitad nunvulida e l’emprova dad in abort sfurzà envers la ex-cumpogna. 2009 vegn Cheb Mami sentenzià a tschintg onns praschun.

  • audio
    Tadlar il Hit african dals 07.08.2015
    ord RTR Audio dals 07.08.2015.
    laschar ir. Durada: 5 minutas 7 Secundas.

    07.08.2015 Cheikh Lô – N’galula – Senegal

    Cheikh N’Digel Lô è naschì l’onn 1959 (autras funtaunas discurran dal 1955) a Bobo Dioulasso en il Burkina Faso, sco figl da geniturs senegales. Al post da studegiar sco ses frars ha el preferì la musica cun l’Orchestre Volta Jazz, che maschaidava tuns indigens cun musica pop kongolesa e cubana. 1978 è Lô migrà en il Senegal, cumanzond là a sunar cun gruppas da mbalanx. Cun ina da quellas è el ì 1987 per registraziuns a Paris, restond lura fitgà sco sessiunist en la chapitala franzosa. Dasperas ha el sviluppà ses agen stil, experimentond cun mbalanx, reggae e soukous. Sut la producziun da Youssou N’Dour ha el publitgà il 1995 ses emprim agen album, e dapi là vegn Cheikh Lô magari er considerà sco figl artistic da tschel grond senegales – er sch’igl èn quasi vegls tuttina.

  • audio
    Tadlar Hits africans dals 08.08.2015
    ord RTR Audio dals 10.08.2015.
    laschar ir. Durada: 3 minutas 37 Secundas.

    08.08.2015 Cesaria Evora – Rogamar – Capverdas

    Cesaria Evora, naschida ils 27 d'avust 1941 a Mindelo, morta là ils 17 da december 2011, è stada la grande dame da la chanzun capverdiana. Igl è ina chanzun tipica da las inslas Capverdas che vegn numnada «morna» e ch'è marcada da la «sodade», quai ch’ins pudess translatar cun «encreschadetgna». Cesaria Evora, figlia d’in musicant mort giuven, è creschida si en in asil d’uffants, ha cumenzà baud a chantar en speluncas da Mindelo, è vegnida scuverta da la world-music ch’ella aveva bunamain 50 onns ed ha lura preferì zappar si vinavant a pe blut, sco disada dapi uffanza. La scuverta da Evora ha manà ad in enorm interess vi da la cultura capverdiana, surtut a la musica, quella maschaida da fado portugais, samba brasiliana e melodias africanas, chantada en il creol capverdian. En il boom da la morna ha Cesaria Evora però adina mantegnì l’emprim plaz, cun sia chanzun clav «Sodade», ch’ella ha er chantà ina giada en duet cun Peter Maffay.

  • audio
    Tadlar Hits africans dals 09.08.2015
    ord RTR Audio dals 10.08.2015.
    laschar ir. Durada: 4 minutas 55 Secundas.

    09.08.2015 Lokua Kanza – Bana – Congo

    Naschì l’onn 1958 a Bukavu en il Congo, è Pascal Lokua Kanza creschì si a Kinshasa, surpigliond bainbaud la rolla dal nutrider da famiglia, essend il bab mort baud. Collega musicist Ray Lema ha dentant procurà ch’il aut-talentà possia frequentar il conservatori a Kinshasa, e là ha Lokua Kanza studegià ghitarra classica e chant. Quai ch’ins accorscha fitg bain en sia musica, bain temperada, cultivada. Passond per diversas bands en il Congo, il Gabun e la Costa d’ivur è Kanza ì a finir en Frantscha, nua ch’el ha cuntinuà cun ils studis. Dasperas ha el arranschà per Papa Wemba, registrà cun Geoffrey Oryema, sunà en la Makossa Gang da Manu Dibango, accumpagnà la Angélique Kidjo en l’Olympia da Paris. Ed el ha scrit chanzuns per Miriam Makeba e Nana Mouskouri. In vair universalist quest Lokua Kanza. Che guarda però er per sasez: gia set albums numna el ses agens. Sco ditg: bain temperads, cultivads e ... gustus.

Artitgels legids il pli savens