Votaziuns - Refurma da las rentas - basics

Ils 24 da settember votescha la Svizra davart la refurma da las rentas 2020. Dapi 20 onns n’hai betg pli dà ina refurma da las rentas e dapi lura debattescha la politica davart ina soluziun per segirar il sistem da rentas che perda l’equiliber.

Il sistem da rentas

Il sistem sa basa sin trais pitgas:

1. AVS - prevenziun statala
   Segirar l’existenza duai l’AVS (Assicuranza per vegls e survivents). Mintga mais pajan lavurantAs e patrunAs ina part da la paja en la cassa da l’AVS. Quels raps vegnan scumpartids tenor il sistem da solidaritad. Vul dir, ils raps che lavurantAs e patrunAs pajan vegnan impundids directamain per las rentas dals pensiunariAs.
2. Cassa da pensiun - prevenziun professiunala
   La cassa da pensiun cumplettescha l’AVS. Dentant betg mintginA ha ina cassa da pensiun. Quella è pir obligatorica a partir d'ina paja da 21'150 francs ad onn.
3. Prevenziun privata
   La terza pitga e facultativa. Mintgin po decider sez sch'el vul ina terza pitga. Ils raps spargnads pon ins trair giu da la taglia.

Il sistem da rentas en privel

Las cassas da pensiun n'han betg pli avunda raps. I vegn repartì dapli che quai ch'i vegn incassà. Il sistem perda l'equiliber.

Ils motivs

• Vegliadetgna
  Las Svizras ed ils Svizzers vegnan adina pli vegls e passentan in pli lung temp en pensiun. Quai vul dir ch'i dovra dapli daners ord las cassas da las rentas.
• Babyboomers
  Las annadas dals onns 50 e 60 vegnan pensiunadas ils proxims onns. Quellas annadas han fitg bleras persunas, ellas vegnan era numnadas ils «babyboomers». Cunquai dovran dapli persunas raps che quai ch'i vegn pajà a las cassas.
• Standard da viver
  La societad è sa midada - il sistem da las rentas dentant betg. Il standard da viver da las Svizras ed ils Svizzers è vegnì pli char. Las rentas èn dentant restadas las medemas.
• Tschains bass
  Las cassas da pensiun na gudognan betg avunda raps, cunquai ch'ils tschains èn memia bass. Uschia na fan las cassas da pensiun betg quai gudogn ch'ellas duvrassan per pudair pajar a mintgina e mintgin la cassa da pensiun.

La finamira

Finamira da la refurma è da segirar las rentas da la generaziun 45+, vul dir: Tut quels ch'èn 45 e pli vegls duain survegnir tuttina blera renta sco senza la refurma. Garantì vegn quai tras daners supplementars per quella generaziun.

In'autra finamira è che persunas che han ina pitschna paja duain survegnir dapli daners en la pensiun, era ellas duain avair ina cassa da pensiun.

E la situaziun finanziala da las cassas da pensiun duai vegnir meglierada.

RR actualitad 12:00