Siglir tar il cuntegn

Header

audio
Bilinguitad en il Grischun e la tendenza a l'englais
Or da Actualitad dals 04.11.2022. Maletg: RTR
laschar ir. Durada: 2 minutas 57 Secundas.
cuntegn

Instrucziun bilingua en Svizra Vasta purschida per rumantsch – ma l'englais è sin rucca

Dacurt è vegnì publitgà in studi che dat per l'emprima giada ina survista da la purschida d'instrucziun bilingua en Svizra. Er en il Grischun datti numerusas purschidas. Malgrà che la Svizra porscha bler en las quatter linguas naziunalas, sa mussa in trend: L'englais vegn adina pli impurtant.

En il Grischun porschan differentas scolas instrucziun per rumantsch. En scola primara datti per exempel classas bilinguas rumantsch-tudestgas a Glion, a Domat, a La Punt-Chamues-ch ed a Bever. Uffants da la superiura pon ir a scola per rumantsch per exempel a la scola chantunala a Cuira ni a l'Academia Engiadina. Ed era l'autur e professur a l'Universitad da Genevra Daniel Elmiger di, ch'il chantun Grischun haja ina purschida vasta d'instrucziun bilingua.

19 purschidas rumantschas

Fertant che auters chantuns han ina gronda purschida d'instrucziun bilingua als gimnasis ed a las scolas professiunalas, ha il chantun Grischun gia ina vasta purschida en la scola obligatorica. En tut datti en il chantun 19 purschidas da scola bilingua per rumantsch. En il Center da furmaziun Surselva pon ins per exempel emprender istorgia per rumantsch. I haja avantatgs sch'ins emprendia ina lingua en in context pli specific, di Daniel Elmiger.

Ins s'occupa uschia pli intensiv da la lingua ch'en la tipica instrucziun da linguas estras. Ins fa forsa quints u sto savair argumentar en questa lingua.
Autur: Daniel Elmiger autur dal studi

Tuttina, las purschidas rumantschas n’èn betg adina visitadas tuttina bain. Cifras concretas da scolaras e scolars na tradescha il studi betg. Mo tge ch'ins po dir è in trend en l’entira Svizra: l'instrucziun bilingua per englais vegn adina pli populara.

Purschidas cun englais èn fitg dumandadas e da quai svilup na s'empo era nagin. Englais è ina lingua attractiva ed impurtanta.
Autur: Daniel Elmiger professer a l'Universitad da Genevra

Linguas naziunalas perdan impurtanza e qualitad

Cunzunt en ils chantuns monolings sco per exempel Turitg, Lucerna ni Glaruna datti bleras purschidas per englais e pli paucas per franzos, talian u rumantsch. En il chantun Grischun ed en ils chantuns bilings Berna, Friburg e Vallais datti dapli purschidas en las linguas naziunals, dentant era là crescha l'interess per l'englais. Quai vesian ins vi dal dumber da scolaras e da scolars, di l'autur dal studi. E quai possia a lunga vista avair effects negativs: D'in maun na sajan las lingua naziunalas lura betg pli uschè impurtantas, e da l'autra vart perdian ellas qualitad. Uschia ch'i vegna anc pli grev da chattar persunas d'instrucziun qualifitgadas che san instruir per rumantsch, tudestg, franzos e talian.

RTR actualitad 12:00

Artitgels legids il pli savens