Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

helveCHia Turitg ha in'atgna exposiziun

Quels dis ha avert l’exposiziun «Einfach Zürich» sias portas. Integrà en il Museum naziunal svizzer gist sper la staziun da viafier principala raquintan trais stanzas betg mo da l'istorgia dal chantun cun la pli gronda populaziun – dal chantun Turitg.

Quai che dat en egl sco emprim all’entschatta da l’exposiziun èn duas sculpturas, curcladas cun divers simbols. Per exempel l’um da naiv, il Böögg, ils dus sontgs senza chau, Felix e Regula, ni in model da la Kyburg.

Visavi èn montads 20 moniturs che mussan curts filmins da vischnancas, d’uniuns ed era da gruppas che vivan en il chantun Turitg. Betg mancar dastgan qua ils Grischuns. En in video ves’ins lura er ina giuvna sin ina tur da siglir al lai da Turitg. Bain en vestgi da bogn, ma cun skis vid ils pais.

video
Einfach Zürich Bündner
Or da RTR dals 06.02.2019.
laschar ir. Durada: 49 Secundas.

Quell’emprima stanza duai mussar la multifariadad da Turitg, di il curatur da l’exposiziun, Martin Heller. «Nus avain vulì sutdivider il maletg da quai ch’è Turitg. Era Pfungen, era Winterthur, era Bülach è Turitg. Turitg è bler dapli che mo il moloch.»

La segunda stanza è lura deditgada a l’istorgia dal chantun Turitg. Entamez in grond cubus cun ina massa vitrinas pitschnas. Lien differents objects ch’èn simbols per ina istorgia ni in temp. Per exempel ina chapitscha da la banca SKA che raquinta co Turitg è daventada la chapitala da las bancas. Ni ina grattirola, ina raffla per fritgs e legums che raquinta dal nudissem e dal medi Max Bircher e ses müesli.

Tge tematisar, tge laschar davent? Quai saja schon stada ina sfida, di la istorichera Regula Bochsler, che ha ramassà ils objects per l’exposiziun. «Da vulair esser cumplet sin ina surfatscha da 330 meters quadrat san ins gist emblidar. Perquai avain nus empruvà da chattar objects attractivs e da raquintar istorgias surprendentas.»

In da quels objects è in costum da bogn d’avant 100 onns. Betg in per dunnas sco quai ch’ins pudess crair, mabain in che umens purtavan da quai temps. Enturn ils onns 1850 ha Turitg bajegià ils emprims bogns publics. Da quels per dunnas e da quels per umens. Stabiliments da lain al lai da Turitg che zuppavan ils bagnaders da las egliadas mirvegliusas. La separaziun da las schlattainas è pir vegnida schliada plaunsieu suenter ch’i ha dà l’onn 1925 emprimas protestas en il bogn dal Mythenquai. Tut quai pon ins vegnir a savair sch’ins tutga la fotografia sin in dals quatter moniturs ch’èn postads enturn il cubus.

audio
Mezdi: Exposiziun «Einfach Zürich»
ord Actualitad dals 07.02.2019.
laschar ir. Durada: 4 minutas 8 Secundas.

Vinavant en la terza e davosa stanza da l’exposiziun «Einfach Zürich». Quà vegnan projectads quatter films ch’empleneschan tut las paraids. Igl’è sco sch’ins purtass in da quels egliers da 3D. Qua san ins sgular tras ina simulaziun da la staziun da tren principala da Turitg ni tras il Tösstal. Tenor Martin Heller in’experientscha tut speziala. «Ins po ir tras paraids, ins po sfunsar en il terren. Igl è sco sch’ins fiss in spiert.» Il meglier è sch’ins sesa durant mirar ils films. Betg ch’ins vegni tut sturns da tut quellas dimensiuns.

«Einfach Zürich» è in’exposiziun gartegiada e dapli che mo in viadi cronologic tras l’istorgia da Turitg. Ella lai sentir che Turitg è dapli che mo hectica e commerzi. Turitg è en emprima lingia ina maschaida, in sammelsuri, in lieu dal qual ins po adina puspè scuvrir novas fassettas.

RR actualitad 11:00

Artitgels legids il pli savens