A Genevra datti davent da l'auter onn dapli colur en il traffic. Enfin il pli tard il mars sto numnadamain mintg'auto purtar in tatgader ch'inditgescha quant schuber u quant tschuf ch'el è. En tut datti sis differents stgalims. Ils tatgaders verds èn per autos electrics e tals che dovran idrogen. silsuenter datti tatgaders violets, mellens, oranschs, cotschens e la fin finala tatgaders grischs per quels autos cun il pli grond sbuf da gas nuschaivel e pulvra fina.
Tut tenor quant ferm ch'il smog è a Genevra scumonda il chantun a tschertas categorias da charrar en il center da la citad. Excepziuns datti mo per la polizia ed ils pumpiers, per ils taxis ed ils transports da persunas cun impediments u per ils autos d'ambassadas e diplomats.
Tenor Antonio Hodgers, il president da la regenza genevrina, ha il sistem cun ils tatgaders da colurs in grond avantatg: «Quella lescha remplazza la circulaziun en roda nua che ina giada mo ils autos cun las cifras pèras e suenter quels cun las cifras spèras avessan pudì charrar. In sistem che n’è mai vegnì applitgà e ch’è pulit malgist perquai che tut tenor na dastgavas vus betg charrar in di cun l’auto malgrà che quel n’è ord vista ecologica forsa betg uschè nuschaivel.»
Traffic public gratuit e tempo 80
Cun il sistem nov realisescha il chantun ina lescha ch'il parlament ha decidì avant circa in onn. Quella prevesa anc autras mesiras cunter l'aria tschuffa, per exempel ch'il traffic public è gratuit durant las fasas da smog u che la spertadad sin l’autostrada che circumdescha Genevra vegn reducida sin 80 km/h durant la fasa da smog ferm. Savens na vegnan quellas mesiras cunter il smog dentant probabel betg a vegnir activadas. Ils davos onns hai dà en media mo diesch dis problematics per onn.
«In sistem malgist»
Malgrà quai, tuts n’èn betg cuntents cun las novas mesiras che duain procurar per aria pli schubra en la citad da Calvin. Per il liberaldemocrat Cyril Aellen è l'entir sistem simplamain malgist: «Sche vus avais ils daners per cumprar in auto modern che tschufrogna pli pauc l’aria, forsa perquai che vus charrais savens cun auto e cumprais savens in nov, n’essas vus betg pertutgà da las mesiras. Il cuntrari dentant, sche vus essas ina persuna modesta che posseda in auto pli vegl che vus duvrais pauc perquai che vus avais pli paucs daners, pertutga vus quai cumplainamain.»
Far endretg a tuts na possian ins betg, respunda Hodgers. Malgrà la critica è el persvas dal sistem nov.
«Sch’ins po eliminar ils autos ils pli tschufs, e quai cun in sistem che tutga pli paucs automobilists, avais vus in effect pli ferm sin la sanadad dals carstgauns.»
500 francs multa
La chaussa è pia decidida. Las proximas emnas survegnan tut ils possessurs d'autos en il chantun Genevra posta che declera il sistem cun ils tatgaders ed infurmescha en tge categoria che l’agen auto tutga. Cumprar ils tatgaders pon ins lura als tancadis u sin vischnanca. E cugliunar na renda betg. Vegn ins traplà cun in tatgader fallà ston ins quintar cun ina multa da 500 francs. Quai dentant pir a partir da l’emprim d’avrigl. Enfin lura veglian ins dar temp a tuts da s'organisar, di il president da la regenza da Genevra.
RR HelveCHia 12:00