La Svizra e la Corea dal Nord – sin l’emprima egliada na pudess la differenza betg esser pli gronda. D'ina vart ina democrazia directa, da l'autra vart in reschim autocratic.
I dat però era chaussas che collian las duas naziuns. Ina da quellas èn las muntognas. Il Museum alpin svizzer a Berna mussa il mument l'exposiziun cun il num «Let's talk about mountains» che dat la pussaivladad da guardar davos ils enconuschents maletgs da propaganda e politica.
Il tabu politica
Duas giadas ha il reschissur grischun Gian Suhner e si'equipa visità la Corea dal Nord en il decurs dals ultims tschintg onns. Lur plan: Betg discurrer da la politica, mabain da las muntognas.
«Avant il project n’hai jau betg savì, ch’i dat uschè bleras muntognas en la Corea dal Nord. Las muntognas èn dentant ina buna chaschun da dar ina nova egliada sin il pajais e da cumenzar cun in tratg communabel e betg sco uschiglio adina cun las differenzas.»
Quai focus haja lura era fatg bler pussaivel. Tut quai ch'els vulevan n’hajan els betg dastgà filmar, dentant bler. E cler che la politica saja stada tabu. Ma forsa gist perquai saja stà pussaivel, da s'avischinar al pajais ed a la populaziun en ina moda e maniera mai vesida, di Gian Suhner.
Muntognas èn fitg impurtantas per els. La Corea dal Nord è era ina naziun da viandants. Auter che en Svizra na dastgan els dentant betg viandar sulets, mabain en gruppa.
Observar e betg explitgar
Dus elements furman il coc da l'exposiziun. D'ina vart scenas filmadas, senza commentari, nua ch'il visitader po observar e perscrutar quai che succeda. Per exempel las staziuns da bus en la chapitala Pjöngjang che na mussan naginas reclamas, mabain fotografias da cuntradas e pizza.
Da l'autra vart èn las intervistas cun Nordcoreanas e Nordcoreans che raquintan da lur relaziun cun la pizza. Gian Suhner sa regorda per exempel dals inscunters ch'el ha gì en in resort da skis:
Per exempel il mecanist dad ina pendiculara che raquinta, co che quai è sche Nordcoreans van per l’emprima giada cun ina sutgera. Ni il scolast da skis che raquinta che Rossignol è sia marca da skis preferida. E qua sentin nus, che tuttenina schabegia insatge, cura che jau raquint sco jau hai emprendì dad ir cun skis en las muntognas grischunas e co quai è stà tar el. Tuttenina avain nus insatge cuminaivel.
Stgaffir quella colliaziun, dentant era crear irritaziuns ed uschia provocar reacziuns tar ils visitaders da l'exposiziun e mussar che la Corea dal Nord è dapli che rachetas atomaras ed ina dictatura, mabain ch'igl è bler pli cumplitgà, pli divers che quai ch'ins ha forsa il sentiment, quai è il giavisch da Gian Suhner. E l'exposiziun «Let's talk about mountains» en il Museum alpin svizzer a Berna cuntanscha gist quai.
