Avant passa 20 onns ha la Svizra suttascrit la Charta europeica da las linguas regiunalas u minoritaras. Quella prevesa tranter auter mesiras, co ch'ina lingua sto vegnir resguardada e protegida. In punct central è l'instrucziun, saja quai en las regiuns d'origin d'ina lingua, sco er en las autras regiuns.
Material d'instrucziun
In punct central saja, ch'i dettia avunda meds d'instrucziun per las scolas sco er per quels che vulan emprender la lingua, di Claudine Brohy, represchentanta svizra en il comité d'experts da la Charta europeica.
Material d'instrucziun en linguas minoritaras sco rumantsch saja dentant ina sfida. Per l'ina: chattar las persunas cumpetentas da sviluppar ils meds. Segunda: ils custs. Per Claudine Brohy dentant ina sfida ch'ella n'auda betg gugent.
Il niz da quels meds d'instrucziun è grond. Vinavant è la Svizra in pajais ritg. Qua renda er d'investir.
Mussar e sensibilisar
Tenor Claudine Brohy èsi per l'ina impurtant che las persunas da lingua materna emprendan da scriver lur lingua. Vinavant duessi esser pussibel d'emprender er ordvart dal territori da tschep ina lingua minoritara. A Turitg per exempel è quai pussibel. Claudine Brohy va dentant anc in pass vinavant. Ideal fiss, sche mintgin e mintgina chapiss las linguas minoritaras.
Nus avain en Svizra trais linguas romanas. Ins pudess per exempel mo emprender a chapir talian e betg a discurrer talian. Resposta pudessan ins dar en in'autra lingua.
Uschia pudessan ins nizzegiar pli ferm las linguas minoritaras en il mintgadi. Simplamain emprender d'encleger ina lingua pon ins gia en scola. Il pli impurtant per mantegnair ina lingua saja dentant anc adina, che la lingua vegn duvrada en il mintgadi.
Recumandaziuns dal Cussegl d'Europa
Per sensibilisar las scolas davart las linguas minoritaras, ha il Cussegl d'Europa dà or avant in mez onn ina sort guida. En quel chattan magistras e magisters recumandaziuns co prender per mauns il tema.
RTR actualitad 07:00