Circa la mesadad da las persunas emploiadas en Svizra pudessan lavurar a moda mobila. Saja quai davent da chasa u era dad ina plazza da lavur externa anora. Quai n’è betg il resultat dad ina retschertga actuala, mabain dad in studi ch’è vegnì fatg avant sis onns. La cumprova che quai è propi era pussaivel è stada la pandemia, nua ch'ina gronda part da la populaziun svizra ha stuì lavurar da chasa anora per in tschert temp. Quai experiment sfurzà haja dentant era mussà che homeoffice haja sias varts negativas, manegia la cussegliera naziunala socialdemocratica Edith Graf-Litscher, ina da las parlamentarias ch'ha inoltrà il postulat: «Sche vus avais famiglia, sche vus stuais lavurar a la maisa cuschina u en stiva n’è quai betg optimal a lunga vista. Per persunas che vivan sulet po quai era muntar ch’ellas crodan en in’isolaziun sociala. L’infrastructura manca en differents lieus.»
Effect positiv sin l'economia locala
Gist qua possian lieus da lavurar externs, nua ch'ins po per exempel prender a tschains ina plazza da biro cun internet spert, esser in grond levgiament. Tals co-working spaces dettia bain gia els centers, en la periferia dentant betg. E quai malgrà che tals lieus d'inscunter e da barat hajan in cler effect positiv sin l'economia locala e la vita sociala, è Graf-Litscher persvasa:
«Sch'in vitg u ina citad di ch’i duai dar tals lieus da co-working lura gentan las persunas era là, ellas van era là a far cumissiuns. Las persunas s’engaschan era pli fitg en las uniuns perquai ch’ellas n’èn betg pir a las nov la saira a chasa. Jau pens ch’ins sto far l’entir quint.»
Lieus da lavurar externs sajan in'investiziun en la resilienza da regiuns perifericas, ina schanza betg il davos era per las valladas muntagnardas. Il Cussegl federal duai perquai examinar co talas iniziativas possian vegnir lantschadas e sustegnidas.
Cussegl federal na vesa nagin basegn
Lez na vesa qua dentant nagin basegn d'agir. Sco quai ch'el scriva en sia resposta è el da l'opiniun ch’i dettia gia tals projects ellas regiuns, projects sin iniziativa privata. Sco exempel numna il Cussegl federal era il project MiaEngiadina cul Mountain Hub a Scuol. Ultra da quai sajan els gia vida elavurar in concept per la lavur decentrala tar la Confederaziun.
Quai na tanschia dentant betg, di Graf-Litscher. Gist la Confederaziun stoppia qua ir ordavant cul bun exempel. Decentralisar ellas regiuns perifericas, ordaifer il chantun Berna, possia era esser ina schanza.
Sche las persunas pudessian lavurar dapli en las regiuns fissan ellas pli francadas en las regiuns.
Ins pudess era reducir tschertas barrieras envers l’administraziun federala. Ed il medem mument dovri forsa era en tscherts lieus ina finanziaziun da partenza, per exempel cun metter a disposiziun immobiglias favuraivlas. Ussa saja il dretg mument da far in pass, crai Edith Graf-Litscher. Il Cussegl federal e la Confederaziun stoppian ussa surpigliar responsabladad.