Sch'ina vischnanca è dretg u sanester sin la carta politica sa mussa per exempel en la tenuta vers la polizia ed armada, vers la protecziun da l'ambient, ubain era en dumondas d'asil. Cun conservativ vegn mesirada la retegnientscha vers midadas, entant ch'ils progressivs vulan refurmar la societad. Quai è sa mussà tranter auter en la votaziun davart l'interrupziun da la gravidanza a termin, sco era en la votaziun davart l'adesiun al Spazi economic europeic (per la metodica guarda era sut «funtaunas e realisaziun» sut la visualisaziun).
Explorai sez las datas en la visualisaziun gist qua.
Dretg u sanester? Liberal u conservativ? Vossa vischnanca...
Rural ed urban - differenzas considerablas
La retschertga mussa era, quant different ch'ils spazis èn sa sviluppads: Co la citad gronda Turitg sa differenziescha da sia vischnanca d'aglomeraziun Schlieren, ubain tge differenzas ch'i dat tranter la vischnanca rurala Murmarera ed ina citad media sco Cuira.
Igl è considerabel, quant stabils ch'ils differents tips da vischnancas èn restads.
Questas differenzas èn considerablas e relevantas, e n'èn strusch sa midadas ils ultims 30 onns. Uschia saja e restia il foss tranter citad e champagna realitad, malgrà la gronda mobilitad d'ozendi.
Aglomeraziuns anc pli dretgas ed anc pli conservativas
Singulas midadas politicas ha quai però tuttina dà. Uschia dat per exempel en egl che tut las vischnancas d'aglomeraziuns èn sa posiziunadas pli e pli conservativ ed èn glischnadas pli e pli fitg a la dretga.
Aifer quest trend che vala per las aglomeraziuns en l'entira Svizra datti però era differenzas. Vischnancas cun in status aut e cun abitants bainstants, sco per exempel Ennetbaden (AR), voteschan marcant pli liberal che vischnancas cun damain status, sco per exempel Spreitenbach.
Spazi rural heterogen
Vischnancas ruralas èn entant sa posiziunadas pli fitg a la sanestra. Ellas restan però vinavant cler en il specturm conservativ da la dretga. En il Grischun èsi Urmein ch'è la vischnanca rurala situada il pli fitg dretg, entant che Castaneda è la rurala la pli sanestra. Remartgabel è ch'il spazi rural è fitg heterogen. Per exempel è Lajoux (JU) la vischnanca la pli sanestra da la Svizra, entant che la vischnanca da Doppleschwand (LU) è la pli dretga.
Polarisaziun mo en las citads grondas
Dal studi resulta vinavant che la polarisaziun, che vegn tematisada uschè savens, na sa mussa betg en ils resultats da las votaziuns da la populaziun. «La polarisaziun na capita betg en la politica pragmatica e concreta», declera Michael Hermann. En pliras dumondas concretas sajan las opiniuns ozendi pli datiers l'ina da l'autra che pli baud; sco per exempel en la politica vers l'Uniun europeica e la politica per l'ambient.
Questas posiziuns pon bain purtar fritg cun la victoria tar elecziuns, n'èn però savens betg represchentativas per la basa pli moderada.
La polarisaziun capita tenor Hermann tar las partidas, perquai che lur exponents represchentian adina pli savens posiziuns adina pli extremas.
Avischinaziun zic a zichel - mo betg en las citads
Las citads grondas eran ed èn anc adina a l'ur sanester dal spectrum politic, ed èn anzi sa posiziunadas anc in zic pli sanester ch'avant 30 onns. Oz sajan las citads grondas era cleramain las pli progressivas, uschia ch'il foss tranter las citads grondas sanester-liberalas e lur aglomeraziuns è daventà anc pli profund.
Quest svilup è tenor Michal Hermann d'attribuir als temas da las votaziuns dals ultims onns. Blers projects da la sanestra - sco las iniziativas davart la paja minimala e la taglia sin l'ierta - tals projects hajan plitost pledentà ils votants da tschep dals cotschens-verds, enstagl da mobilisar la massa. Ordaifer las citads grondas èn quests project uschia ids cler da l'aua giu - rinforzond il foss tranter citad e champagna.
L'interess per la politica crescha
Surprendent è plitost che la participaziun è creschida trasora tar tut questas votaziuns. Quai malgrà ils lamentos da la politica davart ina participaziun bassa ils ultims onns. Tenor Hermann n'è quai però nagina cuntradicziun. El constatescha che las activitads politicas sa reduceschan sin nivel chantunal, entant che l'interess per projects naziunals - ed era protagonists naziunals - creschia.
«Ozendi èsi bler pli popular da candidar per in uffizi naziunal che per in uffizi local», di Hermann. Ultra da quai haja la Partida populara Svizra (PPS) contribuì a la participaziun creschida. Cun ses success dapi ils onns 1990 haja la PPS maschadà danov la cuntrada politica. Cun sias campagnas emoziunalas e provocativas haja ella puspè procurà per tensiun tar votaziuns ed elecziuns.
Definiziuns
Citad gronda | Vischnanca cun in coc da l'aglomeraziun cun >100'000 abitants; expl.: Turitg. |
Citad media | Vischnanca cun in coc da l'aglomeraziun cun 25'00-100'000 abitants; expl.: Cuira. |
Citad pitschna | Vischnanca d'ina aglomeraziun cun 10'00-25'000 abitants; expl.: Olten |
Vischnanca cun status aut | Vischnanca d'ina aglomeraziun cun >100'000 abitants, cumpart bassa dad esters da pajais paupers; expl.: Herrliberg. |
Vischnanca cun status mesaun | Vischnanca d'ina aglomeraziun cun >100'000 abitants; entradas medias, cumpart media dad esters da pajais paupers; expl.: Belp. |
Vischnanca cun status bass | Vischnanca d'ina aglomeraziun cun >100'000 abitants, bassas entradas, auta cumpart dad esters pajais paupers; expl.: Turgi. |
Vischnanca d'ina aglomeraziun pitschna | Vischn. d'ina aglomeraziun cun <100'000 abitants, vischn. d'in coc d'aglomeraziun cun >10'000 abitants; vischn. da coc ordaifer l'aglomeraziun; expl.: Spiez. |
Vischnanca rurala | Ulteriuras vischnancas; Expl: Cunter |