Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Plus trais grads Adina dapli records da chalira

Entant ch'i ha dà in record da chalira suenter l'auter l'ultim temp, è l'ultim record da fradaglia stà avant passa 60 onns. Quai mussan las datas istoricas da l'aura da l'Uffizi federal per meteorologia e climatologia.

En Svizra vegni pli e pli chaud: Ils ultims 150 onns è la temperatura media creschida per radund 1,8° celsius. Quai mussan las datas da l'aura ch'ils uffizis svizzers han rimnà sistematicamain dapi il 1864.

La lingia naira mussa la temperatura media annuala per l'entira Svizra e precisescha las midadas dad onn tar onn. La lingia cotschna mussa il trend sur ils ultims 150 onns. Onns spezialmain chauds u fraids deva quai adina puspè. Pli inquietanta è la lingia cotschna che mussa il trend a pli lunga vista – il trend va ensi: Dapi ch'ins mesira (1864) èsi vegnì pli chaud en Svizra – quai per 1,8° en media.

La Svizra è pertutgada spezialmain ferm

Quest augment è lunsch sur la media globala. Là è la temperatura media creschida il medem temp per 0,85° celsius. Uschia che la Svizra è pertutgada pli fitg ch'auters stadis dal stgaudament dal clima.

Spezialmain en egl dat l'augment da la temperatura dals ultims 50 onns: Dapi il 1961 è l'augment stà mintga decenni 0,37°. Quai è remarcablamain dapli che sin l'ulteriura emisfera dal nord, resulta dal rapport «Brennpunkt Klima Schweiz». In rapport ch'ina rait da perscrutaders dal clima han preschentà il 2016.

10 records da chalira dapi il 1990

Sch'ins ponderescha, cura ch'igl è stà extraordinarmain chaud ubain fraid, san ins forsa anc dad avertiments da chalira punctuals sco il zercladur passà. Ubain che l'onn 2016 è stà in onn chaud sur media, uschia ch'ils glatschers èn sa retratgs pli fitg che usità. A l'ultima fradaglia datti main regurdientschas, sco per exempel al fraid dal 2012.

Grafica interactiva dals records

Per exempel il schaner il pli chaud dapi il 19avel tschientaner è stà quel dal 2007. Bler sulegl ed aura miaivla en la Bassa han laschà crescher ils termometers en media per 4° sur la media dals ultims onns. Il schaner il pli fraid (1945) è la temperatura crudada per 5,2° sut la media.

Dapli records da temperaturas chaudas

L'aura ha bain gia adina fatg, tge ch'ella vul. Quai n'è betg nov. Sch'ins observescha l'aura però sur plirs decennis, lura vesan ins trends, ubain era musters: Diesch dals dudesch records da chalira èn stads ils ultims 30 onns. Records da fradaglia mensila n'hai però dapi 60 onns betg pli dà. L'ultim è stà il favrer 1956.

Dublegià ils dis da stad

Per blers perscrutaders dal clima èsi cler che las temperaturas mesiradas na laschan nagin dubi ch'il clima mida. Ch'il clima en Svizra è daventà pli chaud, saja evident ed haja era consequenzas, din els. Il dumber dals dis da stad ad onn è sa dublegià en blers lieus en Svizra. Pia ils dis cun temperatura da 25° e dapli.

Perscrutaders fan responsabel il carstgaun

Tenor la pli gronda part dals perscrutaders è il carstgaun sez responsabel per la gronda part dal stgaudament. Ed era sche las finamiras ambiziusas da reducir las emissiuns da gas da serra vegnian ademplidas, restia il fatg che la Svizra è pertutgada sur mesira da las consequenzas.

Las sfidas

Las stads vegnan pli chaudas, malsognas da plantas e parasits sa derasan pli fitg, il cunfin da la naiv va plinensi e la stagiun da sport d'enviern vegn pli curta. Ultra da quai datti dapli crudadas da crappa e bovas, cunquai che la schelira permanenta lieu zic a zic, ed ils glatschers sa retiran anc pli fitg.

Datas, metoda e visualisaziun

DATAS E METODA: En Svizra vegnan rimnadas datas da l'aura sistematicamain dapi il 1864. L'emprim tar staziuns meteorologicas che la Confederaziun sustegna. A partir dal 1880 rimnava l'Institut central meteorologic (fundà dal Cussegl federal) las datas, e da lezza è lura naschì l'Uffizi federal per meteorologia e climatologia (MeteoSvizra). Ultra da quai vegn mesirà en plirs auters lieus las temperaturas pliras giadas il di ed integradas en questas datas tenor la represchentativadad. Da quai resulta la temperatura media en Svizra.Cunquai che la tecnica da mesirar ha midà ferm dapi il 1864, vegnan las datas homogenisadas (link guarda box). Cun questas datas istoricas pon ins far constataziuns davart il svilup dal clima a lunga vista.
VISUALISAZIUN: La moda da mussar las temperaturas è inspirada da «How Belgium’s Heating Up» da Marteen Lambrechts (2014).

RTR livestream, 20:05

Artitgels legids il pli savens