Siglir tar il cuntegn

Header

video
Ils Catalans en Spagna
Or da RTR dals 06.03.2015.
laschar ir. Durada: 25 minutas 29 Secundas.
cuntegn

Exteriur Ils Catalans en Spagna - La gronda minoritad

La redactura Bertilla Giossi da la Televisiun Rumantscha ha visità la Catalugna en Spagna.

  • Il chastè en Cataluny.
    Legenda: Il chastè en Cataluny. RTR

    Pon ins insumma numnar il catalan ina minoritad?

    Biabain 10 milliuns umans chapeschan catalan. Entaifer Catalugna n'è il catalan betg ina minoritad, entaifer Spagna bain. Ina minoritad cun praticamain tut ils dretgs d'in linguatg maioritar. Quai n'è betg adina stà il cas. Il catalan è ina lingua neolatina che ha gì ses zenit en il 15avel tschientaner. L'istorgia dal catalan è er in'istorgia da la repressiun. L'emprima ha cumenzà en il 17avel tschientaner, la davosa è ida a fin cun la dictatura franchista. Dapi l'onn 1978 è il catalan 'la lengua propia' da la Catalugna sco era la lingua uffiziala ensemen cun il castilian (spagnol).

  • Schuldada da las truppas franquistas.
    Legenda: Las truppas franquistas èn arrivadas il 1936. RTR

    Las truppas franquistas

    1939 arrivan las truppas franquistas a la Costa Brava, la Catalugna è conquistada. I suodan 36 onns da dictatura franquista.

  • Purtret da Jordi Carbonell.
    Legenda: Jordi Carbonell. RTR

    Jordi Carbonell (1924), linguist e professer da catalan

    Trais emnas praschun, observaziuns psichiatricas e scumond da lavur, tut quai pervi ch'el ha gì la garmaschia da respunder a la polizia en catalan, empè en spagnol. Durant la dictatura da Franco èsi stà scumandà da plidar publicamain catalan. Il sulet lieu nua ch'ins astgava laschar sgulatschar las bandieras catalanas era durant ils gieus da ballape dal Barça.

  • Demonstrants che fan las primas manifestaziuns legalas.
    Legenda: Primas manifestaziun politicas legalas. RTR

    Primas manifestaziuns politicas legalas

    1977 - dus onns suenter la mort da Franco han lieu las primas grondas manifestaziuns politicas legalas. Qua ina avant la baselgia da la Santa Maria del Mar.

  • Purtret da Nuria Peist
    Legenda: Nuria Peist. RTR

    Nuria Peist che sto emprender catalan

    Nuria Peist è argentina, ella sa engles, franzos e spagnol ed uss sto ella anc emprender catalan. En la Catalugna sto tut tgi che vul s'annunziar per ina plazza dal maun public demusssar ch'el sa catalan. A l'entschatta ha ella gì pauc gust d'emprender anc in linguatg, uss ha ella dentant tschaffen.

  • Purtret da Jordi Colomer.
    Legenda: Jordi Colomer il manader da la finca Colomer. RTR

    Jordi Colomer da la finca da "cava" Colomer

    Ensemen cun sia mamma Cristina e ses frar Joan maina Jordi Colomer la finca Colomer. Els produceschan en prima lingia cava, il champagner catalan. Da chasa èn els a San Sadurnì d'Anoia, la chapitala dal cava. Nagliur auter vegn producì uschè bler cava sco qua, i dat passa 80 fatschentas. La gronda è il Freixenet.

  • Joan Borràs sin sia plazza en il stadion dal Barça.
    Legenda: Joan Borràs. RTR

    Joan Borràs sin sia plazza en il stadion dal Barça

    Joan Borràs sin sia plazza en il Camp Nou, il stadion dal Barça. Gia ses bab era commember dal Barça. Joan, ses figl e ses beadi mainan vinavant quella tradiziun. El ha ina plazza fixa e va praticamain a mintga gieu. Esser commember dal club custa 180 euros ad onn. La plazza fixa custa 372 euros.

  • Purtret Joan Borràs.
    Legenda: Joan Borràs. RTR

    Joan Borràs è in culé - in fan dal Barça

    Il pled culé vala be per ils fans dal Barça e deriva dal pled culo che vul dir tgil. Pertge quai? Tenor Joan: avant onns e decennis sesev'ins durant il gieu be sin lattas. Spassegiond sut las tribunas vi pudev'ins vesair retschas e retschas da tgils dals fans.

  • Persunas che fan castells, turs dad umans.
    Legenda: Ils castells èn turs dad umans. RTR

    Ils castells, turs dad umans

    Ils castells, quellas turs dad umans vegnan fatgas durant la stad, durant las festas da las vischnancas. Avant onns be en Catalugna, uss dentant er en auters lieus catalans. La gruppa da Vilafranca del Penedés è la megliera. Els èn ils unics che vegnan da far turs da 10 alzadas. Per ina tur da questa auzada dovri var 400 castellers (partizipants).

  • Purtret da Lluís Esclassans.
    Legenda: Lluís Esclassans. RTR

    Lluís Esclassans, il cap da la colla

    Lluís Esclassans è il cap da la colla (il schef da l'uniun). El ha da dar ils cumonds cura che tgi ha da raiver. Elegì vegn el mintgamai per quatter onns. El na sto dentant betg be avair in'idea da la tecnica, mabain er esser in bun psicolog. Betg tuts èn adina cuntents cun la posiziun ch'els han en la tur.

Artitgels legids il pli savens