Fluras tratgas a la lunga, bists lungs e curts cun sisum inqual feglia sco la curuna d'ina planta e lura tranter en in um cun chommas lungas, sco sch'el stess sin chommas da lain. Prest surreal para l'entira fatschada a l'entrada dal bajetg principal da l'Arche Nova a Landquart. Ils sgrafits nairs sin la fatschada cler-verda, n’èn dentant betg vegnids fatgs tenor l’idea da la firma engiadinaisa ch'è vegnida incumbensada da far quels, mabain dals abitants dal bajetg – pia da las persunas cun impediments spiertals.
«Carstgauns sgulants e chauns cun il chau engiu»
L’idea è naschida cun la dumonda co ins duess integrar ils cussadents en l’entira renovaziun dal bajetg principal a Landquart, che sa chatta gist sper il Plantahof. Sin dumonda da l’architect Jon Ritter hai lura dà in workshop, nua ch’ils cussadents han pudì malegiar e gidar da concepir ideas per ina fatschada. «Igl ha dà fitg interessants maletgs, era selvadis cun carstgauns sgulants ni chauns cun il chau engiu», uschia Ritter ch’ha concepì l’engrondiment e la renovaziun dal bajetg. «Nus avain lura fatg ina selecziun ed anc adattà per part ils maletgs.»
Pli cler ed accessibel
La suletta pretensiun saja stada ch’i na guardia betg ora sco sche uffants avessan fatg in maletg gigantic. «E gliez è era gartegià cun nossa cumposiziun», manegia Jon Rittter ch’aveva avant 15 onns gia lavurà vid la concepziun dal vegl bajetg principal.
Insumma haja el giudì prest tuttas libertads da renovar ed engrondir il bajetg principal a Landquart – era quai che pertutga l’intern. Cundiziuns haja quai dà paucas. «Ina è per exempel stada ch'i stoppia esser tut accessibel cun la sutga da rodas, in'autra ch'i stoppia esser cler.»
La glieud po mirar viaden
Ralph Lang, il manader dal center da dimora per persunas cun impediments spiertals a Landquart, è cuntent cun il resultat final. Cunzunt ch'igl è ussa uschè cler en il bajetg. Insatge ch'el percorschia per ussa. Saja quai en ils lungs corridors cun lur paraids alvas e palantschieus cler-blaus da linoleum, u era en ses biro.
Quai vala era per la nova sala multifara en il bajetg amplifitgà cun palantschieu da lain, grondas fanestras e cuschina che vegn duvrada per gentar e star da cuminanza. «Las fanestras èn uschè grondas ch’ins po trasora guardar giuadora sin il prà verd dadora», sa legra Lang. «E vitiers vegn che la glieud che passa, sa era mirar tar nus viaden.» Insatge che far era plaschair al manader.
Cler concept da las stanzas
E cler ch’era tut las autras midadas fan plaschair ad el. Uschia sajan ins vegnì pli moderns cun pudair far conferenzas da video ni grazia ad ina gronda televisiun en la sala multifara ch’ins possia manischar davent dal biro. Grond plaschair fetschia ad el era che tut saja vegnì accessibel per persunas che n’èn betg uschè moviblas. Saja quai cun ina bognera sburflanta ch’ins sa avrir ina porta per entrar, ni cun il nov concept da repartir las stanzas. Uschia eran per exempel avant las stanzas da lavurar repartidas sin duas auzadas – ussa èn quellas be pli sin il plaunterren. Er la signalisaziun da las singulas stanzas è pli clera. La stanza da malegiar è per exempel signalisada cun in penel e trais vaschs da colurs.
Gruppa d’abitar Schiers fa midada
Cun l’engrondiment dal bajetg datti ussa era dapli plaz. Uschia ch’era ils cussadents da la gruppa d’abitar da Schiers midan a Landquart. En tut porscha il center «Arche Nova» cun ses bajetgs a Landquart, Igis e Vaz Sut plaz d’abitar per 26 persunas e plaz per 30 persunas cun impediments spiertals che dovran ina structura dal di.
RR actualitad 08:00