La via da Munt è vegnida concepida e bajegiada ils onns 50. Sco Renaldo Lutz, il mainaproject da l'Uffizi da guaud e privels da la natira di, era questa via adattada per char e chaval. Il svilup dals vehichels, saja quai en il sectur forestal, mo er en il sectur da l'agricultura, saja stà grond. Uschia sajan las maschinas era vegnidas bler pli grondas. Cun questas na pudevan ins betg pli en il guaud.
Cultivar guaud ed aclas
Tenor il president communal Dumeni Tomaschett èsi gist perquai era fitg impurtant che la via vegn sanada e schlargiada: «Nus avain qua in guaud da protecziun che sto vegnir tgirà. Far quai be cun il helicopter na po la vischnanca betg sa prestar a lunga vista». Latiers vegnia quai ch'era ils purs possian vegnir cun lur maschinas tar lur aclas e la via daventia insumma per tuts pli segira.
Il schlargiament è dentant era ina sfida. Per betg laschar explodir ils custs è vegnì decidì da laschar dapertut, nua ch'igl è pussaivel, ils mirs sura da la via. Schlargià vegn uschia engiu, declera Renaldo Lutz. Per vegnir svelt vinavant cun la sanaziun e spargnar custs, sajan ins lura sa decidì da construir da vart sut paraids d'atschal empè da gronds e chareschia mirs. Il sistem sa numnia «Ribbert Verbau».
Resguardar tuts che dovran la via
Per questa construcziun vegn furà giuaden en la terra rusnas e betunà en questas rodaglias. Las rodaglias vegnan anc fermadas cun ancras en la terra. Vid las rodaglias vegn lura buglì londervi plattas d'atschal, e tut vegn lura emplenì cun material. Faschess ins il medem cun mirs da crappa u betun, duvrass quai gronds fundaments che duran ditg da far. Uschia va la construcziun pli svelt e la via na sto betg vegnir serrada memia ditg.
Tenor Renaldo Lutz è la coordinaziun in'ulteriura sfida. I saja da guardar ch'ils purs possian cultivar il dretg temp lur aclas, ed era guardar ch'ils chatschaders possian vegnir engiu durant chatscha cun lur preda. Ils utilisaders da la via hajan dentant chapientscha. Betg sco ultim, perquai ch'els vesan che la via vegn bler meglra.
La sanaziun da vartschintg kilometers via ha cumenzà il 2016 e vegn fatga en tschintg etappas fin il 2026. Dals 7,4 milliuns resta la finala tenor Dumeni Tomaschett per la vischnanca sezza var in milliun francs.
RR actualitad 06:00