Sch’i fiss sco pli baud ed i na dess nagin luf e nagin urs pli, lura na dessi il mument era nagins problems pli gronds per ils pasters e purs da la biestga manidla sin las alps. Quai almain tenor Otto Denoth da Masein, cussegliader agricul pensiunà ed ussa chau d'alp da l'Alp Pra Miez. «Il pli grond problem avain nus cun il luf e l’urs che vegnan tar nus e pericliteschan en emprima lingia las alps da biestga manidla», manegia Denoth.
Natiralmain dettia quai era auters problems. Sin las alps da vatgas sajan per exempel ils custs per mantegnair l’infrastructura in problem u era che memia paucas vatgas vegnan mulschidas.
«Ina fitg gronda sfida»
Sumegliant pensa er Thomas Roffler, il president da l'uniun purila dal Grischun, sch'i va per il luf e l'urs en il Grischun. «Quests animals da rapina èn ina fitg gronda sfida per purs e pasters», manegia Roffler. Las alps hajan bler territori ed ils pasters sajan per gronda part persuls cun lur muntanera. «Nus n’avain betg bler persunal sin las alps. E nus na pudain era betg prestar dapli.» Ed insatge na dastg'ins tenor Roffler er betg emblidar: Las muntaneras stuessan vegnir protegidas 24 uras a di, 7 dis l’emna. Perquai dovria quai era dapli sustegn finanzial da la Confederaziun, per exempel era per tegnair ils chauns da protecziun sur onn.
I n’ha betg plaz per il luf
Da quest maini è era Erich von Siebenthal, cusseglier naziunal da la PPS e president da l'Uniun svizra per l'economia d'alp. Pli gugent avess el dentant sch'il problem cun ils animals da rapina gronds vegniss schlià auter che cun subvenziuns: «Il luf n’ha betg plaz en Svizra. I na po betg esser che alps vegnan dadas si pervia da las grondas animals da rapina gronds. Quai na dastga betg succeder», uschia il president da l'Uniun svizra per l'economia d'alp.
Cuntents cun politica agrara 14-17
Auter tuna quai sch'i va per l'economia d'alp sco tala. Qua èn ins da principi cuntents – per part schizunt fitg cuntents il mument: gist sch'i va per ils pajaments da la Confederaziun. Pertge cun la «politica agrara 14-17» dettia era dapli raps per las alps. «Nus vegnin sustegnids bain sch’ins guarda questas novas contribuziuns da biodiversitad, sche lura pon ins dir che quellas han purtà bler raps en il Grischun», manegia er il paster Otto Denoth da Masein.
I duvrass anc dapli daners
Cuntent è l’uniun purila dal Grischun era cun la situaziun dal persunal d'alp, manegia il president Thomas Roffler. Ins haja avunda pasters e paja er pajas gistas. Quai che na veglia dentant betg dir ch'el n’avess betg gugent anc dapli daners per l'economia d'alp. Pertge ils custs sajan vinavant auts: saja quai pervi dal persunal ni pervi da l'infrastructura che vegnia duvrada per regla mo trais mais ad onn.
