137’629 Grischunas e Grischuns en 114 vischnancas èn vegnids clamads ils 28 da favrer a l’urna. Il suveran aveva da decider sur da quatter dumondas federalas e diversas localas. Cun ina participaziun dad en media 60% han quasi dus da trais votants fatg diever da questa pussaivladad.
Per las quatter dumondas federalas èn dentant vegnids inoltrads 3’042 cedels da vuschar nunvalaivels. Quai mussa il sguard en la statistica dals resultats (fin la publicaziun uffiziala anc) provisorics da las votaziuns, che la Chanzlia chantunala dal Grischun ha publitgà.
La lescha definescha il cedel da vuschar nunvalaivel
Tge ch’in cedel da votaziun nunvalaivel è, definescha la lescha davart ils dretgs politics en il Chantun Grischun (LDPC) en l’artitgel 34.4. Tar il vuschar cun brev – la votaziun per correspundenza – datti anc ina seria dad ulteriurs criteris, che pon far ord in cedel da vuschar in cedel nunvalaivel (guarda chaschina).
Tumleastga sa co - Cazzas losch
Il catalog da sbagls pussaivels mussa: il tema è cumplex. Però funcziuna quai tuttina fitg bain: En 41 vischnancas grischunas n'han las votantas ed ils votants inoltrà gnanca in’unica vusch nunvalaivla.
Ils lieus pli gronds cun null cedels nunvalaivels
| cedels inoltrads | cedels nunvalaivels | |
| Tumleastga | 4'156 | 0 |
| Cazas | 3'575 | 0 |
| Tumein | 2'310 | 0 |
Il suveran il pli disciplinà ha la vischnanca Tumleastga. Da 4’156 cedels inoltrads era nagin nunvalaivel. Sin la dumonda, sch’els hajan fatg in’acziun per sensibilisar ils votants e las votantas dad emplenir il cedel da vuschar, è Thomas Bitter, commember da la suprastanza da la vischnanca Tumleastga, surprendì. Na, ch’els na hajan fat insumma nagut. Bitter è perfin stupefatg, ch’i na dettia en vischnanca insumma nagins cedels nunvalaivels.
Era a Cazas na saja vegnì fatg nagut, per che las votantas ed ils votants empleneschan ora endretg ils documents da vuschar, di il president communal Eduard Decurtins. Ch’el saja cuntent da ses suveran disciplinà, che furnissi qualitad fitg buna al biro da quintar vuschs.
Maiavilla savess co ch'i funcziuna – per regla
La pli auta quota da cedels nunvalaivels en Grischun aveva la citad da Maiavilla. Quai ha era dà en egl al scrivant da la citad, a Luzi Nett. 3,74% da las vuschs da Maiavilla èn stadas nunvalaivlas.
Quai haja da far cun l'auta participaziun a las votaziuns, di Luzi Nett. A Maiavilla ha vuschà 66% dal suveran. Uschia era diversas votantas e votants, che n’èn betg disads da vuschar.
Quota pli auta da cedels nunvalaivels
| cedels inoltrads | cedels nunvalaivels | cedels nunvalaivels en % | |
| Maiavilla | 5'548 | 208 | 3,74% |
| Poschiavo | 6'853 | 223 | 3,25% |
| Trin | 2'539 | 80 | 3,15% |
Els n'hajan betg suttascrit l'attest dal dretg da vuschar u perfin mess quel directamain ensemen cun ils cedels da vuschar en la cuverta da vuschar. Quai sajan stadas las raschuns e betg, ch’insatgi avessi scrit ina remartga insultanta sin in cedel, punctuescha Luzi Nett.
Nagina signifitganza per la chanzlia Chantunala, anzi…
Claudio Riesen, il directur da la Chanzlia chantunala na s’inquietescha insumma betg da questas cifras. Tar affars, nua ch’i saja da vuschar mo «Gea» u «Na», na sajan cedels da vuschar nunvalaivels en questas dimensiuns nagin tema che fetschia quitads. En elecziuns federalas u era elecziuns da maiorz dettia plirs milli cedels nunvalaivels. Tenor sia experientscha capitia ina gronda part dals sbagls cun vuschar via correspundenza.
Per Claudio Riesen è la cifra da las votaziuns dals 28 da favrer schizunt in mussament, che votantas e votants sappian fitg precis tge ch’ellas ed els vulan.
Tut il material da votaziun arriva uss tar la Chanzlia chantunala
Ils resultats da la votaziun da dumengia ils 28 da favrer èn al mument mo provisorics. La Chanzlia chantunala ramassa uss tut ils cedels da vuschar e tegna si els. Pir il mument ch’ils resultats da las votaziuns èn publitgads en il Fegl uffizial federal èn els uffizials. Quest process po durar plirs mais. Suenter vegnan ils cedels destruids. Fin lura restan ils cedels da vuschar en mauns da la Chanzlia chantunala.
Dentant nua ch’els vegnan arcunads e co che tut il proceder funcziunescha, resta il secret da Claudio Riesen e la Chanzlia chantunala. I saja da proteger il secret da votaziun.
Funtauna da las datas en las tabellas: Total dals 4 affars federals tenor resultats provisorics Chanzlia chantunala 28-02-2016.
RR novitads 9.00