Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Discussiun RTR & FMR Tge è cuntanschì e tge dovri anc?

Avant 50 onns ha il suveran svizzer – vul dir ils umens – decis da conceder er a las dunnas il dretg da vuschar. Per regurdar a quest mument, ma era per discutar nua che nus essan oz en dumondas d’egualitad han RTR e la FMR envidà tschintg dunnas ad ina discussiun via video.

A questa discussiun en lingia èn sa participadas:

  • Aita Zanetti, vicepresidenta da Scuol e dal Cussegl grond, mamma e pura da Sent
  • Carmelia Maissen, architecta e presidenta communala dad Ilanz/Glion e deputada dal Cussegl grond;
  • Corina Casanova, giurista, anteriura chanceliera federala e presidenta da la FMR
  • Giuanna Beeli, istoricra ed anteriura presidenta da la Giuventetgna da las Cuminanzas Etnicas Europeicas
  • Viola Cadruvi, autura e linguista che scriva actualmain sia dissertaziun davart la feminilitad en la litteratura contemporana rumantscha.

Quest tavulin, registrà sco video-conferenza en tschintg parts, vegn moderà e manà da David Truttmann (FMR) e dad Anna Serarda Campell (RTR). Las singulas parts vegnan era publitgadas en furma scritta a partir da glindesdi il 1. da favrer mintgamai da la FMR.

1. Datti insumma insatge da festivar?

La discussiun vegn lantschada cun in sguard enavos – sin la votaziun da quella giada, dals 7 da favrer 1971. La Svizra è stada in dals davos pajais europeics ch'ha introducì il dretg da vuschar da las dunnas. Daco è quai succedì uschè tard e tge pudessan esser stadas las raschuns?

Dunnas svizras pudevan perder lur naziunalitad svizra, sch’ellas maridavan in um d’in pajais ester. Quai è in scandal, era ch’igl ha cuzzà uschè ditg. Ma er quai è da declerar cun noss sistem fitg patriarcal – e quai è schon detg svizzer.
Autur: Corina Casanova giurista, anteriura chanceliera federala e presidenta da l’FMR
video
50 onns e tschintg dunnas 1/5: Datti insumma insatge da festivar?
Or da Giuventetgna dals 30.01.2021.
laschar ir. Durada: 15 minutas 36 Secundas.

2. È l’egualitad il 2021 uss realisada?

Co statti oz, 50 onns pli tard, è l’egualitad dad umens e dunnas realisada? Las tschintg dunnas raquintan da lur experientschas e reflecteschan las differenzas, musters u dretgs che n'èn anc adina betg realisads, vul dir che existan mo sin il palpiri.

Il problem n'è betg la biologia, il problem èn las structuras. E quellas stuain nus midar.
Autur: Viola Cadruvi autura e linguista
video
50 onns e tschintg dunnas 2/5: È l’egualitad uss realisada?
Or da Giuventetgna dals 30.01.2021.
laschar ir. Durada: 17 minutas 19 Secundas.

3. Dovri quotas per garantir ina represchentaziun faira?

La runda da discussiun n’è betg perina sche quotas fissan in bun med per garantir ina represchentaziun pli gista en ils differents gremis en politica, economia e societad. I vegn discurrì dad autras quotas ch'existan gia, tge ch'è la finamira da questas quotas, e sche las dunnas sa ston decider tranter carriera u famiglia.

Nus n'avain betg dad avair tema dad esser ina dunna da quota. (...) Ignazio Cassis è era in Tessinais liberal da quota. Nagin n'ha dumandà suenter, sch'i dess forsa in Songagliais u in Turitgais che fiss meglier.
Autur: Carmelia Maissen architecta e presidenta communala da Glion e deputada dal Cussegl grond
video
50 onns e tschintg dunnas 3/5: Dovri quotas per garantir ins represchentaziun faira?
Or da Giuventetgna dals 30.01.2021.
laschar ir. Durada: 19 minutas.

4. Tge furmas da cumbat èn legitimas e tge impurtanza ha il feminissem per minoritads?

Viola Cadruvi, Corina Casanova, Giuvanna Beeli, Carmelia Maissen ed Aita Zanetti davart furmas dal cumbat per medems dretgs e davart lur engaschi quotidian per l’egualitad. Èsi anc adina dad ir sin via per auzar la vusch? Tge impurtanza ha il feminissem per minoritads? Tge san ins far cunter l'idea patriarcala da la masculinitad?

Il feminissem è era in avantatg per nus Rumantschas.
Autur: Giuanna Beeli istoricra ed anteriura presidenta da la Giuventetgna da las Cuminanzas Etnicas Europeicas
video
50 onns e tschintg dunnas 4/5: Tge furmas da cumbat èn legitimas?
Or da Giuventetgna dals 30.01.2021.
laschar ir. Durada: 14 minutas 38 Secundas.

5. Co vai vinavant suenter il favrer 2021?

Tge èn ils proxims pass e nua datti anc chaussas da midar? Sper ina meglra represchentanza da las dunnas gist era en ils gremis dal chantun Grischun èn la lavur en famiglia, la cumbinaziun da professiun ed uffants sco era l’emancipaziun dals umens ils chavazzins centrals.

Ina participaziun da las dunnas n'è betg in privel per il umens, mabain in benefizi.
Autur: Viola Cadruvi autura e linguista
video
50 onns e tschintg dunnas 5/5: Co vai vinavant suenter il favrer 2021?
Or da Giuventetgna dals 30.01.2021.
laschar ir. Durada: 24 minutas 11 Secundas.

RTR 50 onns dretg da vuschar da las dunnas

Artitgels legids il pli savens