Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Inundaziuns en l'Ahrtal I va be plaun vinavant

1 onn suenter la catastrofa descriva il Rumantsch André Gerth co la situaziun avant lieu è sa midada. Plinavant di Simone Fatzer, correspundenta per SRF en la Germania, che betg mo la reconstrucziun da l’entira infrastructura giaja anc ditg, mabain era politicamain dettia anc bler da far.

133 persunas mortas e millis da chasas destruidas – las inundaziuns en l'Ahrtal en il vest da la Germania han chaschunà gronds donns. Bleras persunas han pers lur dachasa e lur lavur ed han uschia stuì bandunar il lieu. Insatgi che ha gì gronda fortuna è André Gerth, sia chasa n'è numnadamain betg vegnida destruida. L'um oriund da Mustér abitescha gia dapi varga 30 onns en Germania e dapi intgins onns a Bad Neuenahr-Ahrweiler, ina citad pertutgada grevamain da las inundaziuns.

audio
La situaziun dad André Gerth in onn suenter las inundaziuns ad Ahrtal
ord Actualitad dals 15.07.2022.
laschar ir. Durada: 3 minutas 42 Secundas.

Per quels che hajan pers lur chasa, ma na veglian betg bandunar il lieu haja il Bundesland Rheinland-Pfalz mess a disposiziun in'alternativa:

Els abiteschan en uschenumnads «tiny houses», pitschnas chasas ord lain che guardan ora sco rulottas. Quellas èn propi pitschnas, forsa 20 meters quadrats per 2-3 persunas.
Autur: André Gerth abitant da Bad Neuenahr-Ahrweiler

Era sch'els n'han betg bler plaz, els restian là e spetgian enfin ch'els possian puspè bajegiar lur atgna chasa. Quai saja dentant betg uschè simpel, di Andé Gerth. Tut giaja be plaun vinavant. U perquai che las persunas n'han betg ils daners per reconstruir la chasa u perquai ch'i manchia mastergnants e material.

Las auas grondas n'han dentant betg mo destruì chasas, dentant era fatschentas e stizuns:

A Bad Neuenahr-Ahrweiler avain nus il mument trais stizuns da victualias. Quellas èn da tschella vart da la val, in zichel pli en l'aut.
Autur: André Gerth lavura tar l'uvestgieu da Cologna

Sch'ils radund 30'000 abitants e abitantas dovran insatge che n'è betg en il sortiment, ston els ir 5 enfin 7 kilometers cun auto enfin tar las proximas stizuns.

Inundaziuns sin ina gronda distanza

Avant 1 onn hai pluvì uschè fitg ch'il flum Ahr è i surora ed ha inundà entiras infrastructuras sin ina distanza da 25-30 kilometers. Quai è la distanza davent da Mustér a Glion u Scuol enfin Zernez. La dumonda è giustifitgada: Co ha quai pudì capitar? E tge avess ins pudì far per evitar quai? Gist da quellas dumondas vegnian gia discutadas dapi mais, di Simone Fatzer. Ella è correspundenta dad SRF a Berlin en Germania.

Ins guarda sin milliuns da documents, dumonda perditgas, meteorologs ed era las persunas responsablas da la politica. Tut per eruir, tge ch'è i fauss quai di e quella notg da las inundaziuns.
Autur: Simone Fatzer correspundenta dad SRF en Germania
audio
Quai è vegnì fatg dapi las inundaziuns ad Ahrtal
ord Actualitad dals 15.07.2022.
laschar ir. Durada: 3 minutas 42 Secundas.

Tgi ch'è la culpa ch'i ha dà tantas unfrendas tras las inundaziuns, gliez n'han ins enfin uss anc betg pudì eruir. I dat reproschas ed ina procedura penala envers il deputà da Rheinland-Pfalz e plinavant èn duas ministras da l'ambient sa retratgas. Il problem dentant: I na saja betg dal tut cler tgi che saja responsabel per tge en ina tala situaziun, di Simone Fatzer.

«La communicaziun è stada catastrofala»

Tge che saja dentant cler: Ins avess stuì realisar bler pli baud, quant difficila che la situaziun saja. Meteorologs han gia admonì dis avant ch'i pudess dar inundaziuns en grondas parts da Rheinland-Pfalz e Nordrhein-Westfalen. Plinavant saja era la communicaziun tranter las partidas responsablas stada catastrofala:

Igl è vegnì avertì bler memia tard. Entant ch'i vegniva gia evacuà persunas sisum dal flum, na savevan ils abitants pli engiu gnanc ch'els stoppian fugir.
Autur: Simone Fatzer ha sezza era visità la regiun pertutgada

En blers lieus sajan las sirenas gnanc idas ed en auters lieus nua ch'ellas hajan funcziunà, savevia la glieud gnanc tge che quellas muntian precis. Impurtant saja ussa che l'entira regiun pertutgada collavuria e che las vischnancas na guardian betg mo per sa sezzas. Uschia vegniss ins da reconstruir tut bler pli spert. Pertge enfin ussa saja tut ì plitost plaun, da quella impressiun è era Simone Fatzer.

Bajegiar la chasa en il medem lieu sco avant

Plinavant stoppia la politica, dentant era las abitantas ed ils abitants savair co reagir en il futur en cas d'inundaziuns. Cunzunt perquai che blers han il giavisch da puspè bajegiar lur chasa en il medem lieu – datiers dal flum Ahr. Gist perquai stoppian ins esser preparà meglier. En cas ch'i dess il futur puspè auas grondas ed ina catastrofa sumeglianta.

RTR actualitad 06:00

Artitgels legids il pli savens