Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Exteriur Fidel Castro è mort

Il revoluziunari da la Cuba ed anteriur schef da stadi è mort, sco ses frar e schef da stadi actual ha communitgà, saja el mort venderdi saira en la vegliadetgna da 90 onns.

audio
Bunura: Fidel Castro – il revoluziunari
ord Actualitad dals 26.11.2016.
laschar ir. Durada: 1 minuta 14 Secundas.

Fidel Castro vegn undrà da blers Cubans d'avair liberà la Cuba da la predominanza dals Stadis Unids. 1959 ha el cupitgà ina regenza pro-americana ed ha installà cun l'influenza da l'Uniun sovietica ina regenza communista.

Vid tge che Castro è mort n'ha ses frar betg communitgà. Pervi d'ina greva malsogna da la beglia aveva Castro surdà il 2006 las funcziuns d'uffizi a ses frar Raùl Castro. Dapi il 2008 è quel president. Suenter quai n'è Castro betg pli cumparì en la publizitad. Per suenter in tschert temp è el puspè sa mussà. L'onn 2011 ha el lura era dà giu ses post a la testa da la partida communista a ses frar Raùl.

Fatg frunt cunter 10 presidents dals Stadis Unids

Fidel Castro ha regì Cuba 47 onns. Per segirar sia pussanza ha el dentant dominà ses pievel fitg strict. Dissidents, pia persunas che cuntrafan al reschim èn vegnids mulestads, stgatschads dal pajais u serrads en praschun. Blers camarats da cumbat u parents da Castro han bandunà el durant ils onns.

En quest temp ha el fatg frunt a diesch presidents americans. Er suenter ch'el era passa enavos l'onn 2006 da ses post aveva el anc adina enta maun ils fils da l'insla socialista.

Naschì è Castro ils 13 d'avust 1926 en l'ost da la Cuba. Gia d'uffant chattava el las cundiziuns socialas sin l'insla fitg malgistas. Sco giuven advocat ha el lura cumenzà ses cumbat cunter il dictatur Fulgencio Batista.

Suenter in assagl betg grategià sin la caserna da Moncada l'onn 1953 è Castro ì intgins onns en exil. La fin da l'onn 1956 è el lura turnà cun rodund 80 concumbattants a Cuba. Là ha el cumenzà il cumbat da guerilla en ils culms. 1959 èn sias truppas lura entradas a Havanna suenter la victoria.

Agid dals soviets

Cun ina refurma e cun statalisar interpresas ha Castro lura fitg svelt procurà ch'ils Stadis Unids èn daventads inimis. Els han lura procurà per in embargo commerzial cunter Cuba. Agid ha Cuba lura survegnì da l'Uniun sovietica. Da lezza è la Cuba lura era daventada pli e pli dependenta.

Cura che l'anteriur bloc da l'ost è crudà ensemen ha Cuba gì suenter 1990 ina crisa economica. Il sistem communistic ha dentant survivì questa crisa. Per surmuntar la miseria han Castro e ses frar lura mess tras differentas refurmas per il martgà d'economia.

Per blers sanesters è Castro stà il simbol per la resistenza cunter l'USA. Cun sia tenuta dira cunter Washington ha Castro dentant er chattà amis sur ils urs da la sanestra or.

Cigaras, barba e pleds marcants

L'ultim onn e mez ha Castro adina puspè publitgà «reflexiuns» davart Cuba. El ha era beneventà differentas persunalitads en sia chasa. Tranter auter era papa Francestg. Castro era enconuschent per ses pleds marcants, sia critica envers ils Stadis Unids – dentant er per sias cigaras, sia barba lunga e l'uniforma da militar verda. Quella aveva el dentant midà or en ses ultims onns cun in trainer.

La reconciliaziun istorica tranter l'USA e la Cuba l'onn 2015 ha Fidel Castro observà fitg scepticamain. Quest onn, il mars, aveva Barack Obama perfin visità la Cuba.

RR novitads 07:00

Artitgels legids il pli savens