Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Nossa litteratura Gion Deplazes

Gion Deplazes, naschì ils 22-03-1918 a Surrein

Gion Deplazes è naschì e creschì si a Surrein. En la vegliadetgna da be 9 onns perda el sia mamma che mora dal 1927 suenter lunga malsogna. Ils onns 1933-39 ha Gion Deplazes frequentà la Scola claustrala a Mustér ed il Seminari da scolasts a Cuira. I suondan studis universitars en istorgia, germanistica e pedagogia a Friburg e Turitg, studis ch'el concluda cun ina dissertaziun. Durant ses studis ha el anc lavurà sco scolast primar e secundar. Da 1949 fin 1983 ha Gion Deplazes instruì al gimnasi a Cuira, lura sco conrectur a la Scola chantunala. Suenter sia pensiun ha el anc instruì 7 onns rumantsch a la Scola da dunnas a Cuira. Tranteren è el er stà lectur per litteratura e linguatg rumantsch a l'Universitad da Turitg ed a la Scol'auta da Son Gagl. Gion Deplazes viva oz a Cuira.

Gion Deplazes è s'engaschà en numerus uffizis per il moviment rumantsch. Tranter auter sco redactur da Nies Tschespet, sco suprastant en la Lia rumantscha, sco president da l'Uniun da scripturas e scripturs rumantschs u sco president da la Società retorumantscha. Gion Deplazes è in dals pli enconuschents auturs sursilvans. 1942 ha el cumenzà a publitgar, dapi il 2009 è sia cumplett'ovra litterara accessibla en 14 toms ("Ovra litterara"). Intginas da las ovras da Gion Deplazes èn vegnidas translatadas en tudestg, talian, franzos, svedais, rumen ed englais. D'impurtanza per la perscrutaziun litterara rumantscha èn era sias publicaziuns scientificas.

Schelta d'ovras:

Prosa:

  • Cultura e pievel (1942)
  • Marietta. Cuolpa u destin (1951)
  • Il cavrer da Vigliuz (1958)
  • Levzas petras (1961)
  • Passiuns (1963)
  • La bargia dil tschéss (1964)
  • Marlengia (1980)
  • Il nausch suspect (1990)
  • Sco igl effel va ell'onza (2003)
  • Viers autras rivas, prosa e poesia (2009)

Lirica:

  • Rugada (1957)
  • Schibettas (1965)
  • Purgina (1976)

Dramatica:

  • Sut cruschs (1950)
  • Per ina negla (1961)
  • Glisch nuviala (1988)
  • Il glischun sil Crap Fraissen (1990)

Ovras istoric-litteraras:

  • Spigias da nies èr. Cuort cumpendi litterar (1959)
  • Funtaunas. Istorgias da la litteratura rumantscha per scola e pievel. Tom 1-4 (1987-1993)
  • Die Rätoromanen und ihre Identität in der Literatur (1991)

Differentas antologias, artitgels e translaziuns.

Distincziuns:

  • Premi da la Fundaziun Schiller, 1958 e 1980
  • Premi da Radio e Televisiun, 1969
  • Premi Fontaniva, 1970
  • Premi grischun da cultura, 1998

Artitgels legids il pli savens