Siglir tar il cuntegn

Header

video
Tanya Giovanoli - nizzegiar tut da l'animal è la devisa
Or da Telesguard dals 12.03.2021.
laschar ir. Durada: 3 minutas 28 Secundas.
cuntegn

Consum da charn «Dal nas fin a la cua»

Pli baud vegniva mangià tut la charn d'in animal mazzà. Fertant ch'i dat quella tradiziun, da duvrar l'animal dal nas enfin la cua, anc adina per exempel en Spagna e Portugal, è noss consum da charn sa midà fermamain ils ultims onns.

audio
«Dal nas a la cua»
ord Marella dals 18.04.2021. Maletg: RTR
laschar ir. Durada: 35 minutas 31 Secundas.

Sch’in animal vegn gia mazzà per il consum da nus umans, lura duai quel er vegnir duvrà entir ed entratg. Ils ins enconuschan anc quella tenuta e tradiziun da lur uffanza cura ch’i vegniva fatg batgaria a chasa. Uschia Ursulina Caviezel da Pitasch. La magistra pensiunada ha anc oz – 60 onns pli tard – en il nas la savur da quels dis spezials sin lur bain puril.

Ils pes dal portg è il meglier ch’i dat
Autur: Ursulina Caviezel, 70 onns oriunda da Duvin
Ursulina Caviezel
Legenda: Ursulina Caviezel ha anc oz la savur da batgaria en il nas. RTR, Linus Livers

En auters pajais sco per exempel il Portugal u la Spagna è il mazzar l'animal ed al duvrar cumplettamain – dal nas a la cua – anc adina ina tradiziun che vegn pratitgada. Belandina Laudenbacher Vicente è oriunda dal Portugal. Dapi 29 onns viva ella en Svizra. Entant cun sia famiglia a La Punt Chamues-ch.

Nus mangiain mintgadi charn, quai dat power als umens che lavuran ferm corporalmain.
Autur: Belandina Laudenbacher Vicente oriunda da la regiun Tarouca en Portugal

Recept: Arroz de Cabidela

Avrir la box Serrar la box
Legenda: RTR

Cabidela è ina da las pli veglias tratgas da la cuschina portugaisa. Igl è impurtant da cumprar la giaglina cun sang. Cun la dretga dosa aschieu èsi ina tratga irresistibla.

Ingredienzas:

  • 100g tschagula
  • 4 chommas d'agl
  • 4 tschaduns ieli d'ulivas
  • 1 feglia d'arbaja
  • 400g tomatas
  • 750g giaglina (cun sang)
  • ca. 8dl aua (tut tenor ris)
  • 1 tschadun sal
  • 300 g ris (p.ex. Carolino
  • 2 tschaduns aschieu
  • 1 salata

Preparaziun:

  1. Dar ina brassada en l'ieli d'ulivas a la tschagula, las chommas d'agl e la feglia d'arbaja.
  2. Spaletschar las tomatas, prender ora ils sems, tagliar en pitschens tocs e metter en la padella. Laschar coier /buglir fin che as tomatas èn lomas (tranteren truschar)
  3. Agiunscher la gliaglina tagliada, salar cun in tschadun sal. Laschar coier /buglir (cun viertgel) durant var 10 minutas.
  4. Emplenir cun aua chauda fin che la giaglina è cuvernada. Puspè metter si il viertgel, e laschar coier levamain ulteriuras 20 minutas.
  5. Agiunscher puspè aua chauda (finalmain datti ca. 3,5 giadas uschè bler'aua sco ris) Laschar coier, adina puspè agiunscher aua. Salar tut tenor gust.
  6. Agiunscher suenter 13 minutas il sang ch'è maschadà avant cun aschieu. Maschadar bain e laschar buglir enavant 1 fin 2 minutas. Pigliar davent da la platta e servir dalunga. Servir cun ina salata.

Bun appetit!

dunna cun egliers - Belandina Laudenbacher Vicente
Legenda: Belandina Laudenbacher Vicente maina cun sia famiglia in allevament da nursas a La Punt Chamues-ch RTR, Anna Caprez

Il consum da charn è sa reducì

En media mangian las Svizras ed ils Svizzers anc 48 kilos charn l’onn. Las raschuns ch’i vegn consumà damain charn èn differentas.

Motivs per desister da charn

Avrir la box Serrar la box
  • Sanadad (bainesser, damain grass)
  • Proteger ils animals (vegetarissem / veganissem)
  • Damain donns per l’ambient tras l’industria
  • Evitar producziun da CO2 tras producziun da charn

Charn portg è la pli preferida

En Svizra èn vegnidas importadas l’onn passà 103'400 tonnas charn sur cunfin. Da quellas èn 6'500 tonnas charn portg, la charn preferida da las Svizras e dals Svizzers.

La gronda part dals consuments da charn prefereschan dentant be ils filets da l'animal. Quai influenzescha ferm il martgà da charn. Ina gronda part da l’animal ha perquai finalmain da vegnir dismess u ars.

Ils producents da charn emprovan perquai da sensibilisar puspè la glieud per products indigens ed uschia er definir il product charn en ina nova furma.

RTR Marella 09:00

Artitgels legids il pli savens