La pigna scalegl – il cor da la chasa
En bleras chasas devi pli baud mo in stgaudament: la pigna scalegl en stiva. Uschia era tar Rita e Giusep Lutz-Castelberg da Disla sper Mustér. Els han laschà remplazzar il 2006 lur veglia pigna scalegl cun ina nova. Radio e Televisiun Svizra Rumantscha han accumpagnà il process: da la demontascha da la pigna veglia fin tar la producziun da la pigna nova e l’installaziun da quella en stiva.
L’originala pigna scalegl – il «Tavetscherofen»
En Engiadina vegn la pigna scalegl numnada pigna da lavetsch. Ina expressiun tudestga da la pigna scalegl è «Tavetscherofen». Ella vegn numnada pigna da Tujetsch perquai ch’il scalegl da quella deriva dal Calmut al pass da l’Alpsu.
Il Telesguard ha visità 1996 l’interpresa Giger SA che construescha pignas cun scalegl che vegn explotà al Calmut.
La pigna scalegl – l’explosiun e l’incendi
Nua ch’i vegn traffitgà cun fieu regia adina era in tschert privel. Duas emissiuns da Telesguard mussan quai a moda exemplarica en connex cun la pigna scalegl.
A Vrin en Lumnezia è ina pigna scalegl explodida ed ad Ardez en Engiadina Bassa hai dai in incendi pervia d’ina construcziun fallada d’ina pigna.
La pigna scalegl – il film
L’onn 1986 ha Svizra Rumantscha emess il film «Crap Scalegl». Il film è vegnì realisà ensemen cun il filmader laic Mathias Bundi. En il film vegn mussà a moda impressiunanta co il scalegl vegn taglià ord il grip ed elavurà en l’interpresa da crap.
Crap scalegl – betg mo per pignas
Sper il diever dal crap scalegl per pignas vegn quel er duvrà per autra rauba: da requisits da chasa fin tar schibettas per metter sut las rodaglias dal tren. In extract d’ina emissiun «Für Stadt und Land» da SRF dal 1963.
La pigna scalegl – la veglia manufactura da Surrein
Ina da las pli veglias manufacturas da pignas scalegl anc existentas en il Grischun è la firma Deplazes da Surrein en Surselva. La firma exista gia sur pliras generaziuns. L’emissiun radiofonica Viagiond cun il microfon cun il reporter Tista Murk ha visità ils onns 1950 la firma e discurrì cun il fundatur Giachen Deplazes.
RR actualitad 11:00